تریمترکسات trimetrexate

گروه دارو: داروهای متفرقه

تری مترکسات یک عامل ضد عفونت است که با مهار DNA ، RNA و سنتز پروتئین عمل می کند و منجر به مرگ سلول می شود.

این دارو برای درمان پنومونی Pneumocystis carinii (PCP) متوسط تا شدید در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف ، از جمله مبتلایان به ایدز ، که قادر به درمان استاندارد نیستند ، استفاده می شود. تری مترکسات در ترکیب با لوکوورین استفاده می شود.

مکانیسم اثر

مطالعات در شرایط آزمایشگاهی نشان داده است که تری مترکسات یک مهارکننده رقابتی دی هیدروفولات ردوکتاز (DHFR) از منابع باکتریایی ، تک یاخته ای و پستانداران است. DHFR کاهش دی هیدروفولات داخل سلول به کوآنزیم فعال تتراهیدروفولات را کاتالیز می کند. مهار DHFR منجر به تخلیه این کوآنزیم می شود ، که مستقیماً منجر به تداخل در بیوسنتز تیمیدیلات و همچنین مهار ترانسفرازهای وابسته به فولات و به طور غیرمستقیم مهار سنتز پروتئین می شود. نتیجه نهایی, اختلال در DNA ، RNA و سنتز پروتئین و در نتیجه مرگ سلولی است.

به بیانی دیگر, تری مترکسات یک مشتق متوترکسات با فعالیت ضد نئوپلاستیک بالقوه است. تری مترکسات آنزیم دی هیدروفولات ردوکتاز را مهار می کند ، در نتیجه با مهار بعدی سنتز DNA و RNA از سنتز نوکلئوتیدهای پورین و تیمیدیلات جلوگیری می کند. این دارو همچنین فعالیت ضد ویروسی از خود نشان می دهد.

 

فارماکودینامیک

تری مترکسات ، آنتاگونیست غیر کلاسیک فولات ، یک مهار کننده مصنوعی آنزیم دی هیدروفولات ردوکتاز (DHFR) است. در طی سنتز DNA و تولید مثل سلول ، اسید فولیک توسط آنزیم ردوکتاز به اسید تتراهیدروفولیک کاهش می یابد. با تداخل در تولید اسید فولیک فعال ، تری مترکسات در تولید مثل سلول های بافتی تداخل ایجاد می کند. به طور کلی ، حساس ترین سلولها به اثر ضد متابولیتی تری ترمکسات سلول هایی هستند که به طور فعال در حال تکثیر هستند مانند سلول های بدخیم ، اپیتلیوم پوستی ، مخاط روده ، مغز استخوان ، سلولهای جنینی و سلولهای مثانه. از آنجا که تکثیر سلول ها در بافت های بدخیم بیشتر از بیشتر بافت های طبیعی است ، ممکن است تری مترکسات رشد بافت های بدخیم را مختل کند بدون اینکه به بافت های نرمال صدمه ای غیر قابل برگشت وارد کند. به دلیل عوارض جانبی بسیار جدی و بالقوه تهدیدکننده این دارو ، لوکوورین باید حداقل به مدت 72 ساعت پس از آخرین دوز مصرف شود.

فارماکوکینتیک

ü     جذب: اطلاعاتی در دسترس نیست
ü     حجم توزیع: 20 ± 8 L / m236.9 ± 6 L / m2 [بیماران سرطانی]
ü     اتصال پروتئین: 95 درصد
ü     متابولیسم : کبدی داده های بالینی نشان می دهد که مسیر اصلی متابولیک اکسیداتیو- متیلاسیون است و به دنبال آن ترکیب با گلوکورونید یا سولفات است.
ü     مسیر حذف: 10 تا 30٪ دوز تجویز شده بدون تغییر از طریق ادرار دفع می شود.
ü     نیمه عمر: 11 تا 20 ساعت

موارد مصرف تریمترکسات

این دارو در تجویز همزمان با لوکوورین ، به عنوان یک روش درمانی جایگزین برای درمان پنوموسیستیس کارنیی متوسط تا شدید (PCP) در بیماران مبتلا به نقص ایمنی ، از جمله بیماران مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS). همچنین برای درمان انواع مختلفی از سرطان از جمله سرطان روده بزرگ استفاده می شود.

مقدار مصرف تریمترکسات

این دارو به صورت پودر لیوفیلیزه استریل در ویال های تک دوز 25 میلی گرمی است.
درمان پنومونی P. carinii: تری مترکسات 45 میلی گرم در مترمربع به صورات روزانه ، به علاوه اسید فولیک 80 میلی گرم درهر متر مربع بدن.

موارد منع مصرف

این دارو در بیماران با حساسیت بالینی قابل توجه به تری مترکسات ، لوکوورین یا متوترکسات منع مصرف دارد.

عوارض جانبی تریمترکسات

واکنش های شدید آلرژیک (بثورات جلدی ، کهیر ، مشکل تنفس ، گرفتگی و سفتی در قفسه سینه ، تورم دهان ، صورت ، لب ها یا زبان). لرز و کاهش تعداد سلول های خونی. تب؛ خارش؛ حالت تهوع؛ زخم در دهان ؛ کبودی یا خونریزی غیر معمول خستگی یا ضعف غیر معمول استفراغ؛ تغییر رنگ پوست یا چشم ها به زردی.

تداخلات دارویی

از آنجا که تری مترکسات توسط سیتوکروم P450 متابولیزه می شود ، داروهایی که باعث القا یا مهار این سیستم آنزیمی متابولیزه کننده دارو می شوند می توانند تداخلات دارویی مهمی ایجاد کنند که ممکن است غلظت پلاسمایی تری مترکسات را تغییر دهد. برخی از این داروها عبارتند از اریترومایسین ، ریفامپین ، ریفابوتین ، کتوکونازول و فلوکونازول

هشدارها

تری مترکسات باید همراه با داروی دیگری به نام لوکوورین به منظور جلوگیری از واکنش های جدی یا تهدید کننده زندگی که شامل موارد زیر است استفتده شود: مانند مشکلات کلیوی یا کبدی ، زخم معده ، روده یا دهان یا کاهش توانایی مبارزه با عفونت ها.

از تری مترکسات استفاده نکنید اگر:

  • به هر ماده ای در تری مترکسات ، لوکوورین یا متوترکسات حساسیت دارید
  • داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مصرف می کنید به عنوان مثال ایبوپروفن

برخی از شرایط پزشکی ممکن است با تری مترکسات تداخل داشته باشند. در صورت بروز هرگونه بیماری پزشکی ، به پزشک یا داروساز خود بگویید ، به ویژه اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما وجود داشته باشد:

  • اگر باردار هستید ، قصد باردار شدن دارید یا در دوران شیردهی هستید
  • اگر از داروهای تجویز شده یا بدون نسخه ، داروهای گیاهی یا مکمل های غذایی استفاده می کنید
  • اگر به داروها ، غذاها یا سایر مواد آلرژی دارید
  • اگر دچار مشکلات مغز استخوان ، اختلال خونی یا مشکلات کلیوی یا کبدی هستید

برخی از داروها ممکن است با تری مترکسات تداخل داشته باشند. در صورت استفاده از سایر داروها ، به ویژه هرکدام از موارد زیر ، به پزشک خود اطلاع دهید:

  • سیس پلاتین ، کورتیکواستروئیدها (به عنوان مثال ، پردنیزون) ، سیکلوسپورین ، اترینات ، NSAIDs به عنوان مثال ، ایبوپروفن ، پنی سیلین ها (به عنوان مثال ، آموکسی سیلین) ، پریستینامایسین ، پروبنسید ، کینولون ها (به عنوان مثال ، سیپروفلوکساسین) ، سالیسیلات ها (به عنوان مثال ، آسپیرین ، سولفون) سولفامتوکسازول) ، تتراسایکلین ها (به عنوان مثال داکسی سایکلین) یا تری متوپریم زیرا ممکن است عوارض جانبی تری مترکسات افزایش یابد و احتمالاً منجر به مسمومیت شود.
  • تریمترکسات معمولاً در مطب پزشک ، بیمارستان یا کلینیک تزریق می شود. اگر در خانه از تری مترکسات استفاده می کنید ، مراحل تزریق را که ارائه دهنده خدمات بهداشتی به شما آموزش داده است ، به دقت دنبال کنید.
  • تریمترکسات نباید همزمان با فلوروراسیل تجویز شود.
  • اگر تری مترکسات حاوی ذرات است یا تغییر رنگ داده است ، یا اگر ویال ترک خورده یا به هر روشی آسیب دیده است ، از آن استفاده نکنید.
  • از تریمترکسات باید به دلیل محافظت در برابر واکنش های جدی یا تهدید کننده زندگی ، با داروی دیگری به نام لوکوورین استفاده شود. درمان با لوکوورین باید 72 ساعت از آخرین دوز تری مترکسات بگذرد.
  • این محصول و همچنین سرنگ و سوزن را دور از دسترس کودکان نگه دارید. از سوزن ، سرنگ یا سایر مواد استفاده مجدد نکنید. پس از استفاده به درستی دور ریخته شود. از پزشک یا داروساز خود بخواهید تا مقررات محلی را برای دفع مناسب توضیح دهد.
  • اگر دوز تری مترکسات را فراموش کردید ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.

مصرف در بارداری

در صورت  تجویز در زنان باردار می تواند باعث آسیب جنین شود. اگر در دوران بارداری از این دارو استفاده شود یا بیمار هنگام مصرف این دارو باردار شود ، باید بیمار را از خطر احتمالی جنین مطلع کرد.

 

"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.